Naam van de kaartlaag: | Beemster kopergravure 1644 |
Korte omschrijving: | Een kopergravure (een afdruk van een gegraveerde koperen plaat) uit 1644 toont een kaart van de hoofdstructuur, met hetoorspronkelijke sloten- en wegenpatroon van De Beemster. Deze kopergravure vormt een leidraad voor het beleid van hetwaterschap en voor de ruimtelijke ordeningspraktijk van de gemeente Beemster. Zoals de meeste droogmakerijen werdook De Beemster rationeel verkaveld. Zeer bijzonder is echter dat de droogleggers hier de klassieke proportieleer als basisvoor de verkaveling kozen. Hun uitgangspunt was het in de Renaissance geliefde ‘ideale vierkant’. Twee rasters van wegenen waterwegen verdelen De Beemster in een reeks van tweemaal zes ideale vierkanten, elk 1852 meter lang en breed. Desnijpunten van het wegenraster liggen precies in het midden van de vierkanten van het waterraster. Daardoor wordt elkvierkant weer in vieren verdeeld. Deze polderblokken meten 926 bij 926 meter. Ze zijn meestal verkaveld in vijf rechthoekigelandbouwkavels van 185 bij 926 meter. Elke kavel ligt met de kop aan de weg en eindigt bij een hoofdafwatering. Zo is hetkarakteristieke Beemster bebouwingspatroon ontstaan. Alleen langs de randen van De Beemster vinden we een afwijkendverkavelingspatroon, dat de slingerende Ringdijk volgt.Het inrichtingspatroon dat op de kopergravure is te zien, is vier eeuwen na dato nog goed in het landschap herkenbaar.Dat neemt niet weg dat moderne infrastructurele ingrepen hun stempel hebben gedrukt op het aanzien van hetlandschap. Denk aan Rijksweg A7 en de N244 die het gebied doorsnijden en de uitbreiding van nieuwbouw in Midden- enZuidoostbeemster. Niettemin is de inrichting van bijna alle polderblokken dezelfde als bij de aanleg, vier eeuwen geleden! (Bron: Landschapnoordholland.nl) |
Organisatie databeheerder: | gemeente Purmerend |
Datum laatst bijgewerkt: | 11-03-2025 |
Update frequentie: | eenmalig |
Bronleverancier van de data: | gemeente Purmerend |
Doel van vervaardiging: | Overzicht historische (erfgoed) informatie |
Toelichting op de data: | De kopergravure van de Beemster uit 1644 door Balthasar Florisz van Berckenrode is een technisch meesterwerk dat tot stand kwam met geavanceerde landmeettechnieken uit de 17e eeuw. • De kaart werd gemaakt met grondmetingen en geometrische principes uit de Renaissance: • Driedimensionaal meetsysteem: Van Berckenrode gebruikte een netwerk van driehoeksmetingen (triangulatie) om afstanden en hoeken exact vast te leggen. • Rasterindeling: Het ontwerp volgde een wiskundig vierkantensysteem (1852 × 1852 meter per blok), gebaseerd op de klassieke proportieleer. • Topografische details: Rivieren, sloten en erven werden handmatig ingetekend via herhaalde terreininspecties. De gravure zelf (91 × 116 cm) werd als koperdruk op 6 vellen geproduceerd door Daniel van Breen, gebaseerd op Van Berckenrodes meetgegevens uit 1640. Het coördinatensysteemmet hoofdwegen (noord-zuid/oost-west) en secundaire paden bleef vier eeuwen ongewijzigd, wat de betrouwbaarheid onderstreept. |
Legenda: